Bir çox alimler ve professorlar "göyler" toponimini araşdırmış ve müxtelif neticeler elde etmişler. Men de öz növbemde bu araşdırmaları sizin diqqetinize çatdırıram. Bir çox versiyalar ireli sürülse de ortaq mexrece gelinmişdir.
(I-versiya)
Bir çox Azerbaycan alimleri R.Yüzbaşov, E.Ceferzade, N.Bendeliyev, E.Nuriyev ve başqaları Göyler toponimi haqqında nisbeten daha deqiq melumat vermişler. N.Bendeliyev bu haqda fikir ireli sürerken R.Y.Vitnikov ve M.Avdive istinad ederek yazir, "Türkmenistanda Sanor tayfasından olan Edi Uruq qolundan Qekler, digeri Kuyuklar ve Erseri tayfasının bir tiresi Qekler, Sakar tayfasının terkibinde Qouler ve Keyukler olması gösterilir.
Maraqlıdır ki, Türkmünistanda Boyat, Abdal, Arabaçı, Qaraman, Sayad tayfaları ile yanaşı Qeklerin de adı çekilir."
(II-versiya)
Vaxtile Şamaxıda sahe pristavı vezifesinde işlemiş O.A.Deminski "Bakı quberniyası Şamaxı qezasının Qebiristan polis sahesihaqqında melumatlar" adlı 1903-cü ilde Tiflisde neşr olunmuş kitabında Göyler kend sakini Hacı Nuh Hacı İbrahim oğlundan eşitdiyi bir revayeti de qeleme almışdır.
"...700-800 il bundan evvel Buci adlı bir nefer öz oğlanları-Musil, Beyağa, Murad, Hasil ve Qazı xanla birlikde Bağdad terefden Qafqaza gelirler. Kendin indiki yerinde meskunlaşırlar. Hemin tayfanın başına Şimal terefden geden tayfalar da toplaşır. Hemin adamların hamısının gözleri mavi olduğu üçün kende Göyler adı verilir."
(III-versiya)
Bilal Nuriyevin(90 yaş)dediklerinden
"Bele deyirler ki, bu yerlerde vaxtile bulaqlar çox olduğuna göre burada axan sular kend erazisinde bir çox göl olduğuna göre burada meskunlaşan ehali ilk evvel buranı Göller adlandırmış. Zaman keçdikce bu söz formasını deyişerek Göylere çevrilmişdir."
Onu da qeyd edim ki, burda yazdığım melumatların bir çoxu 1996-cı ilde çıxan "Dağdan ağır elim var" kitabından götürülüb. Amma başqa menbelere de müraciet etmişem.
(IV-versiya)
"Bele deyirler ki, Göyler kendinde ilk meskunlaşanlardan biri de tatarlar olmuşdu.(Kendde indi de tatarlar adlı tire var) Bu ehali monqol- tatarları dövründen qalmışdır. Özleri de çox varlı olmuşlar. Tatar ağsaqqalları meslehetleşir ve arxa qazanmaq meqsedi ileSamaxı xanınınqızını oğluna almağı qerara alır. Xanın qızını gözü üstünde saxlayan tatarlardan razı qalan qız bele meslehet bilir ki, o biri bacıları da bu nesle qismet olsun. Bele de olur.
Tatarlar xanla qohum olduqları üçün başqaları onlara söz deye bilmir, hetta onların heyvan-qaraları qoruğa, ekine girende heç kes toxuna bilmir. Camaat bele vaxtda deyir ki, o heyvanlara deymek olmaz, onların sahibi xanın göyleridi. Sonra "Xanın Göyleri" onların yaşadığı erazinin adı kimi işlenir. Göyler.
Bu kendde indinin özünde de yezne evezine "göy" işledilir."
(Qardaşxan Umud oğlu - 86 yaş)
(V-versiya)
Bir qrup alimler ise Göyler toponiminiTürk dilinde kend menasını veren "köy" elaqelendirirler. Amma melum olan elmi mülahizelerin ve fikirlerin çoxunda Göyler toponimi Göytürklerle elaqelendirilir.